۱- سامانه صیاد چیست؟ ( وکیل و مشاور متخصص چک صیادی )
سامانه صدور یکپارچه دسته چک (سامانه صیاد) از ۲۸ شهریور ۱۳۹۶ توسط بانک مرکزی رونمایی شد.
هدف از راه‌اندازی سامانه صیاد کاهش آمار چک برگشتی، جلوگیری از صدور دسته چک برای افراد بدحساب، کنترل استعلام حساب صادرکننده چک توسط گیرنده و در نتیجه افزایش اعتبار چک در معاملات می‌باشد.
۲- چک صیاد چیست؟
از اردیبهشت سال۱۴۰۰ چک صیاد جایگزین دسته چک‌های قدیمی که در تمام بانک‌ها صادر می‌شد شده است.
تمامی چک‌های صیاد صادرشده از بانک‌های مختلف به رنگ بنفش بوده و دارای کد شناسه ۱۶ رقمی هستند و عبارت « کارسازی این چک منوط به ثبت آن در سامانه صیاد است» در پایین آن درج شده است.
مهم‌ترین وجه تمایز چک صیاد با چک‌های قدیمی کد یکتای ۱۶ رقمی آن می‌باشد که امکان استعلام حساب صادرکننده چک را به دریافت کننده می‌دهد.
۳- تفاوت‌های دسته چک صیاد با چک‌های قدیمی چیست؟ ( وکیل و مشاور متخصص چک صیادی )
مهم ترین تفاوت چک صیاد با چک قدیمی در اعتبار آن است، در دسته چک‌های قدیمی چک اعتبار زیادی نداشت؛ هرفرد حتی با وجود چک برگشتی در سوابق خود در صورتی که با مسئول شعبه آشنایی داشت به راحتی دسته چک دریافت می‌کرد و می‌توانست با هرمبلغی و هر تعدادی چک بلامحل صادرکند.
درصورتی که درچک‌های صیادی فرد باید حداقل دوسال حساب بانکی با کارکرد بالا داشته باشد و بانک نقشی در صدور دسته چک برای وی نداشته و فقط به عنوان واسطه درخواست صدور دسته چک را در سامانه صیاد ثبت می‌کند.
در صورتی که فردی دارای چک برگشتی باشد تا زمانی که از سوابق خود رفع سوءاثر نکند نمی‌تواند درخواست چک صیاد کند.
دلایل ذکرشده و مزایایی که در ادامه برای چک صیاد می‌خوانیم حاکی از اعتبار بالای چک صیاد دارد.
۴- مزایای چک صیاد چیست؟
از مزایای چک صیاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختصاص شناسه صیاد(کد۱۶رقمی) به هربرگ چک که حاوی اطلاعات اعتبار صاحب حساب می‌باشد.
- حذف نقش شعب بانکی در صدور دسته چک و جلوگیری از زدوبند افراد با رییس شعبه.
- ویژگی‌های ظاهری یکسان در چک‌های صیادی(تنها وجه تمایز لوگوی بانک می‌باشد)
- امنیت بالای چک صیاد(نوع کاغذ و آرم‌های برجسته آن قابل جعل نمی‌باشد)
- امکان استعلام اعتبارحساب صادرکننده چک و در نتیجه کاهش آمار چک برگشتی
- قابلیت نقدکردن چک در تمام بانک‌های کشور بدون توجه به بانک صادرکننده چک
- تعیین سقف مبلغ چک توسط سامانه صیاد و جلوگیری از صدور چک با مبالغی بیش از توان مالی صادرکننده
- حذف صدورچک در وجه حامل و جلوگیری از خطراتی مانند به سرقت رفتن چک
- حذف چک سفید امضا و خطراتی که برای صادرکننده چک دارد.
۵- شکل ظاهری چک صیاد چگونه است؟ + عکس چک صیاد ( وکیل و مشاور متخصص چک صیادی )
همان‌طور که قبلا گفتیم رنگ تمام چک‌های صیاد که صادرشده از هربانکی باشند به رنگ بنفش بوده و دارای شناسه ۱۶رقمی صیاد هستند.
6– تکلیف دسته چک‌های قدیمی چیست؟
طبق اعلام بانک مرکزی دسته‌چک‌های قدیمی که تاریخ صدور آن قبل از مردادماه ۱۳۹۷ است در حال حاضر اعتبار ندارد ولی دسته چک‌هایی که از ابتدای شهریور سال۹۷ صادرشده باشند تا زمان اتمام برگ‌های دسته چک اعتبار دارند و برای صدور، دریافت و انتقال چک نیازی به ثبت در سامانه صیاد نیست و می‌توانند مانند قبل کارسازی شوند.
۷- نحوه دریافت دسته چک صیاد چگونه است؟
شرایط دریافت دسته چک برای شخص حقیقی و حقوقی متفاوت است لازم است بدانید: در یک تعریف کلی هر شخص، یک “شخص حقیقی” در نظر گرفته شده است. در شرایطی که شخص به عنوان نماینده شرکت، موسسه یا ارگانی فعالیت کند، “شخص حقوقی” نامیده می شود.
اشخاص حقیقی که واجد شرایط دریافت دسته چک صیاد هستند باید مدارک زیر را به بانک ارائه کنند:
- ارائه کپی از تمامی صفحات شناسنامه فرد متقاضی دریافت دسته چک
- به همراه داشتن یک قطعه عکس
- در صورتی که فرد دارنده حساب مستاجر باشد لازم است تا یک نسخه کپی شده از اجاره نامه را به همراه خود داشته باشد
- به همراه داشتن نسخه فتوکپی از تمامی مدارک شغلی فرد
- به همراه داشتن یکی از قبوض آب ، برق ، گاز و… برای ثبت آدرس دقیق محل سکونت و یا ارائه نسخه فتوکپی از مدرک محل سکونت خود
- به همراه داشتن یک فرد معتبر به عنوان معرف خود
پس از ارائه مدارک ذکر شده توسط فرد متقاضی درخواست دسته چک، بانک مورد نظر درخواست صدور دسته چک را در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت می‌کند و در صورتی که متقاضی شرایط لازم را دارا باشد دسته چک صیاد برای ایشان صادر می‌شود.
شرایط دریافت دسته چک صیاد توسط اشخاص حقیقی
- از زمان افتتاح حساب جاری او در بانک مورد نظر حداقل مدت زمان دو سال باید گذشته باشد.
- لازم است تا فرد متقاضی دارای محل سکونت و یا محل کار ثابت باشد.
- فرد متقاضی دارای سابقه بدحسابی و چک برگشتی در گذشته نباشد.
- متقاضی باید یک حساب سپرده بلند مدت با حداقل موجودی ۵ میلیون تومان در بانک مورد نظر داشته که حداقل ۶ ماه از زمان بازگشایی آن گذشته باشد.
اشخاص حقوقی واجد شرایط دریافت دسته چک صیاد باید مدارک زیر را به بانک ارائه کنند:
- درخواست افتتاح حساب بانکی با امضای صاحبان امضای مجاز شرکت
- تایید امضای صاحبان امضای مجاز شرکت
- اصل و کپی گواهی‌نامه ثبت شرکت یا شرکت‌نامه
- اصل و کپی اظهارنامه ثبت شرکت یا اساسنامه
- اصل و کپی آخرین آگهی رسمی ثبت شرکت در روزنامه رسمی
- اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی هیئت مدیره شرکت
شرایط دریافت دسته چک صیاد توسط اشخاص حقوقی:
- از ابتدای فعالیت شرکت باید حداقل ۱۰ سال گذشته باشد.
- حداقل یک سال از زمان افتتاح حساب جاری گذشته باشد.
- در طی ۱۰ سال گذشته بیش از دوبار محل کارشرکت تغییر نکرده باشد.
- افراد حقوقی غیر دولتی لازم است یک سپرده بلند مدت با اعتبار ۵۰ میلیون تومان داشته باشند که حداقل ۶ ماه از افتتاح آن گذشته باشد.
۸- سامانه صیاد چه امکاناتی دارد؟
تمام مراحل ثبت چک صیاد، دریافت و انتقال آن باید در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت شود.
عملا دریافت چک از صادرکننده بدون ثبت در سامانه صیاد اعتبار نداشته وچک دریافتی مشمول قانون جدید چک نمی‌باشد.
از دیگر امکانات سامانه صیاد احراز هویت فرد و استعلام خوش حسابی صادرکننده چک می‌باشد.
۹- روش‌های دسترسی به سامانه صیاد چیست؟
دسترسی به امکانات سامانه صیاد از روش‌های مختلفی امکانپذیر است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:
- ثبت، استعلام و تایید چک صیاد با استفاده از اینترنت بانک
- ثبت، استعلام و تایید چک صیاد با استفاده از برنامه های موبایلی
۱۰ – روش احراز هویت در سامانه صیاد چگونه است؟
جهت ثبت چک صیاد، تایید، دریافت و انتقال آن ابتدا باید هویت شما در سامانه صیاد بانک مرکزی مشخص شود این کار به کمک ورود اطلاعات یکی از کارتهای بانکی کاربر انجام می‌شود که دو نکته در آن وجود دارد:
- کارت بانکی مورد نظر باید دارای رمز دوم و رمز پویا باشد.
- شماره سیم کارت موجود در تلفن همراه که در سامانه وارد می‌شود به نام فرد باشد.
پس از وارد کردن کد ملی، شماره تلفن همراه و مشخصات کارت بانکی سایت شاپرک به طور خودکار مبلغ ۱۲۰۶ ریال از حساب شما کسر می‌کند و احراز هویت شما ثبت خواهد شد.
۱۱- روش استعلام چک صیادی چگونه است؟
در استعلام چک صیاد با واردکردن شناسه ۱۶رقمی می‌توان به خوش‌حسابی صادرکننده چک پی برد و در صورتی که فرد دارای چک برگشتی باشد از قبول چک خودداری کرد.
استعلام چک صیاد از روش‌های زیر امکانپذیر است:
- استعلام چک صیاد از طریق ارسال شناسه ۱۶ رقمی به سرشماره ۷۰۱۷۰۱ (قالب ارسال پیامک : کد ۱۶ رقمی صیادی*۱*۱)
- استعلام چک صیاد از سامانه بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir
- استعلام چک صیاد از طریق اینترنت بانک و برنامه های موبایلی مانند ساد۲۴
باتوجه به اینکه سامانه پیامکی هزینه بربوده و هر استعلام ۱۵ دقیقه زمان می‌برد بهترین روش نصب برنامک‌های موبایلی مانند ساد۲۴ می‌باشد.
پس از ورود به برنامه ساد۲۴ و انتخاب گزینه استعلام صیاد، شناسه ۱۶ رقمی چک صیاد را وارد کنید سپس خواهید دید وضعیت حساب صادرکننده چک با عنوان یکی از رنگ های سفید، زرد، نارنجی، قهوه ای و قرمز برای شما مشخص می‌شود
۱۱- تفسیر وضعیت استعلام چک صیاد:
- وضعیت سفید: صادرکننده چک فاقد هرگونه سابقه چک برگشتی بوده یا درصورت وجود سابقه، تمامی موارد رفع سوء اثر شده است.
- وضعیت زرد: صادرکننده چک دارای یک فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵۰ میلیون ریال تعهد برگشتی است.
- وضعیت نارنجی: صادرکننده چک دارای دو الی چهار فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی است.
- وضعیت قهوه ای: صادرکننده چک دارای پنج تا ده فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی است.
- وضعیت قرمز: صادرکننده چک دارای بیش از ده فقره چک برگشتی یا بیش از مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی است.
۱۲- روش ثبت چک صیادی چگونه است؟
همان‌طور که گفتیم ثبت چک صیاد از طریق اینترنت بانک و برنامک‌های موبایلی امکان پذیراست، در ادامه مراحل ثبت چک در نرم‌افزار ساد۲۴ توضیح داده شده است:
- رونویسی برگ چک صیاد
- انتخاب گزینه ثبت چک صیاد از منوی نرم افزار ساد۲۴
منوی برنامه ساد۲۴
۳. انتخاب بانک صادرکننده دسته چک از بین ۳۲ لوگوی مربوط به بانک‌های کشور
انتخاب لوگوی بانک صادرکننده چک
۴. انتخاب گزینه ثبت پس از ورود به صفحه سامانه صیاد بانک ملی
ورود به صفحه سامانه صیاد در بانک ملی
۵. وارد کردن تلفن همراه و شماره ملی جهت احراز هویت
صفحه احراز هویت
۶. واردکردن کد تایید پیامکی
کد ارسالی توسط سامانه صیاد
وارد کردن شماره و رمزپویا کارت مربوط به بانک صادرکننده دسته چک
وارد کردن اطلاعات کارت بانکی در سامانه صیاد
در این قسمت کد ۱۶ رقمی چک صیاد را وارد کنید
ورود کد صیاد در سامانه صیاد
ورود اطلاعات چک مانند شماره حساب، شماره سری، سریال، مبلغ و در قسمت توضیحات بابت چه کاری برای مثال “خرید”
وارد کردن مشخصات چک در سامانه صیاد
وارد کردن نام و کد ملی گیرنده یا گیرندگان
ورود مشخصات گیرنده چک در سامانه صیاد
در مرحله آخر پس از بررسی مندرجات گزینه ثبت را انتخاب کنید؛ اطلاعات زیر برای شما نمایش داده می‌شود:
نمایش نهایی اطلاعات چک در سامانه صیاد
۱۳- روش تایید دریافت چک صیادی چگونه است؟
بعد از ثبت چک توسط صادرکننده، دریافت کننده چک نیز باید پذیرش یا عدم پذیرش چک صیاد را در سامانه صیاد ثبت کند بدین منظور طی کردن مراحل زیر الزامی است:
دریافت برگ چک از صادرکننده
انتخاب گزینه ثبت چک صیاد از منوی نرم افزار ساد۲۴
انتخاب هر بانکی که درآن حساب داشته و رمزپویای آن فعال می‌باشد از بین ۳۲ لوگوی مربوط به بانک‌های کشوردر سامانه ساد۲۴
انتخاب گزینه تایید یا ردچک پس از ورود به صفحه سامانه صیاد
واردکردن تلفن همراه و شماره ملی جهت احراز هویت
وارد کردن کدی که به تلفن همراه پیامک شده است
وارد کردن شماره و رمزپویا یکی از کارتهای بانکی دریافت کننده(فعال بودن رمز پویا الزامی‌است)
در این قسمت کد ۱۶ رقمی چک دریافتی را وارد کنید
اطلاعات چک صادرشده به نام شما نمایش داده می‌شود
پس از بررسی اطلاعات وارد گزینه عملیات چک شده و گزینه پذیرش چک را انتخاب کرده و در قسمت توضیحات بابت مثلا “خرید” را وارد کرده و چک دریافتی خود را تایید کنید.
رد دریافت چک صیاد در برنامه ساد۲۴
تایید دریافت چک صیاد در برنامه ساد۲۴
توجه داشته باشید که چک‌های صیادی زمانی مشمول قوانین جدید چک می‌شوند که فقط و فقط اطلاعات چک توسط صادرکننده و پذیرش آن توسط گیرنده در سامانه صیاد ثبت شده باشد.
۱۴- روش انتقال چک صیادی چگونه است؟
همان‌طور که می‌دانید براساس قانون جدید چک صدور چک در وجه حامل ممنوع بوده و کارسازی نمی‌شود. انتقال چک از طریق ثبت در سامانه صیاد امکانپذیر است که مراحل آن بصورت زیر می‌باشد:
انتخاب گزینه ثبت چک صیاد از منوی نرم افزار ساد۲۴
انتخاب لوگوی بانکی که درآن حساب داشته و رمزپویای آن فعال می‌باشد از بین ۳۲ لوگوی مربوط به بانک‌های کشوردر سامانه ساد ۲۴
انتخاب گزینه انتقال چک در صفحه اصلی سامانه صیاد
وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی چک مورد نظر
پرکردن فیلدهای فرم پیش رو اعم از ورود شناسه صیاد(الزامی)، ورود شماره شبای مقصد(غیر الزامی)، شرح انتقال چک (بابت)
ورود نام دریافت کننده یا دریافت کنندگان(انتقال گیرنده چک)، نوع کد شناسایی(شخصیت حقیقی یا حقوقی) و کد ملی دریافت کننده و اضافه کردن اسم
پس از وارد کردن مشخصات امضا کننده یا امضا کنندگان (انتقال دهنده چک) گزینه ثبت را انتخاب کرده تا صحت سنجی اطلاعات توسط سیستم بانک مرکزی انجام شده و پس از بررسی مجدد اطلاعات گزینه تایید را زده تا چک مورد نظر به درستی انتقال یابد.
۱۵- چک الکترونیک چیست؟
در قانون جدید چک به زودی از نوع جدیدتری از چک رونمایی می‌شود که به آ چک الکترونیک می‌گویند. با روی کارآمدن چک الکترونیک دیگر نسخه فیزیکی چک از بین می‌رود و تمام مراحل صدور، دریافت و انتقال چک به صورت آنلاین می‌باشد.
۱۶- تغییرات جدید چطور جلوی چک برگشتی را می گیرد؟
در قانون جدید، بانک مرکزی افراد را اعتبارسنجی می‌کند. با این شرایط افراد نمی‌توانند بیشتر از مبلغ اعتبارشان چک صادر کنند. همچنین با قانون جدید چک، تمام حساب‌های بانکی افراد به دسته‌چک‌شان متصل است و اگر حساب اصلی متصل به چک خالی بود، بانک‌ها اجازه دارند که از تمام حساب‌های صاحب چک در همان بانک (به ترتیب اولویت از حساب جاری، حسـاب قـرض‌الحسـنه پس‌انداز، حساب سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و حساب سرمایه‌گذاری بلند مدت) برداشت کنند.
۱۷ – چگونه برگشت بزنم؟
در قانون جدید، دارنده چک در صورتی که حساب صادرکننده فاقد وجه بوده یا کسری موجودی داشته باشد، می‌تواند از بانک، تقاضای صدور گواهی عدم پرداخت یا کسری موجودی کرده و بانک مربوطه مکلف است اطلاعات کامل چک را در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی ثبت و با اخذ کد رهگیری، این کد را بر روی گواهی‌‌های ذکر شده قید کند.
دارنده گواهی عدم پرداخت و چک برگشتی، می‌تواند با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست، از دادگاه صالح (محل اقامت صاحب حساب یا محل برگشت چک) بدون دریافت حکم و قطعیت آن، درخواست صدور اجراییه بابت وجه چک را تقاضا کند.
تفاوت اصلاحات قانون جدید چک با قوانین سابق در این است که در قانون جدید، لازم نیست حکم قطعی درباره چک صادر شده باشد.
۱۸ – بعد از برگشت زدن چک صیاد چگونه طلب خود را وصول کنم؟
پس از درخواست صدور اجراییه با ارجاع پرونده به دادگاه، قاضی مکلف است چک را بررسی و در صورتی که درمتن چک، وصول مبلغ چک مشروط به شرطی نباشد و یا بابت ضمانت یا انجام تعهد ذکر نشده باشد یا گواهی عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت مقرر صادر نشده باشد، علیه صاحب حساب، صادرکننده یا هر دو اجرائیه صادر کند.
صادرکننده چک باید ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه، بدهی خود را بپردازد، یا با موافقت دارنده چک، ترتیبی برای پرداخت آن بدهد یا مالی معرفی کند که پاسخگوی بدهی خود باشد. در غیر این صورت بر اساس درخواست دارنده چک، اجرای احکام دادگستری، با تشکیل کلاسه اجرایی، اجرائیه را طبق قانون اجرا گذاشته و با توقیف اموال صادرکننده چک، جهت پرداخت آن و یا گرفتن حکم جلب اقدام می‌کند.
چک برگشتی
۱۹- برگشت خوردن چک صیاد چه عواقبی دارد؟
درقانون جدید چک محرومیت‌های زیادی برای دارنده چک برگشتی در نظرگرفته شده است که درادامه به آن اشاره می‌کنیم:
- جلوگیری از افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید حتی کارت هدیه
- متوقف کردن گردش مالی و پولی در کلیه حساب‌ها و کارتهای بانکی به میزان کسری مبلغ چک
- پرداخت نشدن هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامه‌های ارزی یا ریالی
- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی
- ممنوعیت ارایه دسته‌چک جدید در سامانه صیاد
- جلوگیری از صدور چک جدید
ممنوعیت‌های ذکرشده تا زمان پرداخت بدهی و رفع سوءاثر از چک برگشتی به قوت خود باقیست.
رفع سوءاثر از چک برگشتی
۲۰- چگونه از چک برگشتی خود رفع سوءاثر کنم؟
رفع سوءاثر از چک برگشتی به این معناست اگر شما به هردلیلی مبلغ چک خود را واریز نکرده‌اید و چک شما برگشت خورده است و در مهلت ۱۰روز نیز اقدامی جهت پرداخت آن نکرده باشید ممنوعیت‌هایی که در مطلب قبل گفته شد در سوابق مالی شما اعمال شده و هم اکنون باید از چک برگشتی خود رفع سوءاثر کنید.
رفع سوءاثر چک برگشتی دو حالت دارد:
اگرلاشه چک برگشتی موجود باشد:
- تامین موجودی چک برگشتی: باید مبلغ کسری موجودی را به سپرده جاری خود، واریز کنید و بانک پس از رفع برگشت چک و پرداخت مبلغ آن به دارنده چک، نسبت به رفع سوءاثر از سابقه چک برگشتی شما اقدام می‌کند.
- .ارائه لاشه چک برگشتی: در صورتی که خارج از چارچوب بانک با دارنده چک توافق کنید (دادن چکی دیگر یا پرداخت مبلغ چک یا هر روش معمول دیگری)، وظیفه شماست که لاشه چک برگشتی را به بانکتان ارائه کنید و بانک موظف است در قبال آن به شما رسید تحویل داده و مراحل رفع سوءاثر چک را به انجام برساند.
اگرلاشه چک موجود نیست:
- ارائه رضایت‌نامه محضری ذینفع چک به بانک: اگر به هر دلیلی (مفقودشدن،پاره شده،سوختن و…) لاشه چک در دسترس نیست دارنده چک برگشتی می‌تواند به ازای دریافت پول در دفترخانه اسناد رسمی حاضر و رضایت خود را اعلام کند، با تحویل رضایت‌نامه به بانک می‌توانید از چک برگشتی خود رفع سوءاثر کنید.
- واریز مبلغ چک به سپرده قرض الحسنه جاری و مسدود کردن آن به مدت ۲ سال: اگر برفرض به دارنده چک برگشتی دسترسی نداشته و ایشان نسبت به دریافت وجه اقدامی نکنند شما می‌توانید با واریز معادل کسری موجودی‌تان به سپرده قرض‌الحسنه جاری خود، درخواست مسدود شدن این مبلغ به منظور پرداخت چک برگشتی به دارنده چک تا زمان مراجعه‌اش به بانک و حداکثر به مدت ۲۴ ماه نمایید.
- ارائه حکم قضایی مبنی بر رفع سوءاثر از چک برگشتی: درصورتی که از هر روشی موفق به گرفتن حکم قضایی به منظور رفع سوءاثر از سوابق خود شدید با ارائه آن به بانک؛ موظف است وضعیت استعلام شما را به رنگ سفید برگرداند.
- انقضای مدت نگهداری سوابق چک برگشتی در سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی: درصورتی که شما از سوابق خود رفع سوءاثر نکنید بعد از مدت ۳ سال به طور خودکار سوءاثر چک برگشتی شما از سیستم اطلاعاتی بانک مرکزی پاک می‌شود.
۲۱- مدت زمان اعمال رفع سوءاثر برچک برگشتی چند روز است؟
اگر یکی از روش‌های شرح داده شده برای رفع سوءاثراز چک برگشتی را انجام دادید و بانک کار حذف نام شما از لیست بدهای بانکی را آغاز کرد،۷روز کاری و حداکثر ۱۰ روز برای انجام مراحل رفع سوءاثر وقت لازم است. بعد از این ۷ تا ۱۰ روز، می‌توانید از چک برگشتی خود استعلام گرفته و در صورتی که وضعیت شما تغییر نکرده باشد با مراجعه به بانک مشکل را پیگیری کنید.
۲۲- چگونه از چک برگشتی خود استعلام بگیرم؟
باتوجه به آنچه در قسمت رفع سوءاثر از چک برگشتی خواندیم، چنانچه بانک رفع سوءاثر چک برگشتی را بر سوابق صادرکننده چک اعمال کند در سامانه استعلام چک برگشتی وضعیت اعتباری صادرکننده چک با رنگ سفید مشخص خواهد شد.
با نصب برنامه ساد۲۴ به راحتی از چک‌های برگشتی خود استعلام بگیرید.
تفاوت سامانه استعلام صیاد و استعلام چک برگشتی چیست؟
باید بدانیم که سامانه استعلام چک برگشتی همان سامانه استعلام چک صیاد می باشد.
در استعلام چک صیاد شما باید شناسه صیادی صادرکننده چک را وارد کنید و با وارد کردن شناسه صیادی چک خود می‌توانید وضعیت اعتباری خود را در سامانه صیاد بررسی کنید.
استعلام چک
۲۳-تفاوت استعلام صیاد و استعلام ساد در چیست؟
شما با استعلام صیاد می‌توانید از خوش حسابی صادرکننده چک مطلع شوید و به وسیله استعلام ساد از سرقتی/مفقودی نبودن چک دریافتی اطمینان حاصل کنید و معامله امنی داشته باشید.
ساد۲۴ تنها سامانه استعلام چک سرقتی/مفقودی در کشور می‌باشد که امکانات بینظیری همچون استعلام چک صیاد، ثبت چک صیاد، ثبت چک سرقتی/مفقودی، محاسبه میزان سود و اقساط بانکی، راس گیری چک، یادآور چک، تبدیل رقم به حروف و … را به صورت رایگان در اختیار شما قرار داده است.
۲۴- وصول جدید در کمترین زمان ممکن : با تغییرات قانون چک تحولات زیادی در این زمینه به وجود آمد و مشخصات ظاهری چک های جدید تغییر یافت. چک های جدید که به اسم چک صیادی شناخته می شوند. با ظاهری بنفش و یکپارچه تر عرضه شده اند. یک شناسه ی یکتای 16 رقمی منحصر به فرد در هر برگ چک صیادی به چشم می خورد. که مهم ترین ویژگی چک های جدید به شمار می رود.
موضوع دیگری که در رابطه با چک های صیادی لازم به ذکر است درج عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است.» می باشد. به این معنا که برای وصول چک های جدید ابتدا بایستی در سامانه ی صیاد به ثبت برسند. شما چقدر با نحوه ی وصول چک صیادی آشنا هستید؟ در ادامه با همراه باشید.
فلسفه ی اصلی روی کار آمدن چک های صیادی نظم بخشیدن به نظام چک و جلوگیری از صدور چک بلامحل بود. چک برگشتی و صدور چک بلامحل یکی از مهم ترین چالش های حقوقی چند سال اخیر بود. که پرونده های قضایی زیادی پیرامون آن شکل می گرفت . اما با روی کار آمدن قانون جدید برای وصول چک صیادی ساز و کارهای ویژه ای در نظر گرفته شده است. این ساز و کار به شرح زیر می باشد:
۲۵- ثبت در سامانه ی صیاد
پس از صدور چک و درج مندرجات آن ، صادر کننده ی چک بایستی با مراجعه به سامانه ی صیاد برای ورود اطلاعات چک و ثبت آن اقدام نماید. این اولین و مهم ترین قدم برای وصول چک صیادی می باشد. زیرا بدون ، وصول آن امکانپذیر نیست. با احراز هویت و تایید دریافت چک توسط ذینفع آن ثبت نهایی چک به پایان می رسد.
برای دسترسی به سامانه ی صیادی قانون روش های زیر را در نظر گرفته است.
- ورود به سامانه ی بانک مرکزی.
- مراجعه به سامانه ی بانک صادر کننده ی چک از طریق اینترنت بانک و موبایل بانک.
- استفاده از اپلیکیشن های مخصوص.
۲۶- استعلام و تأیید دریافت چک توسط ذینفع و گیرنده ی چک
با ثبت نهایی چک ،گیرنده ی چک با مراجعه به سامانه ی صیاد می تواند استعلام چک را انجام داده و تطبیق مندرجات چک با اطلاعات ثبت شده در سامانه ی صیاد را انجام دهد, تمامی این ساز و کارها به منظور کاهش مشکلات حقوقی چک انجام پذیرفته است, پس از احراز هویت و استعلام و تطبیق منرجات چک می تواند در سررسید مشخص شده برای وصول چک صیادی اقدام نماید.
اما در صورتی که چک تایید نشد. با انتخاب یکی از دلایل مندرج در سامانه موظف است برگه ی چک را به صادرکننده یا انتقال دهنده ی آن تحویل دهد.
۲۷- انتقال چک صیادی امکانپذیر است.
انتقال چک از گذشته مرسوم است. با روی کار آمدن قانون جدید چک با پشت نویسی چک و درج اطلاعات مربوط به آن در سامانه ی صیادی می توان برای انتقال چک صیادی اقدام کرد.
به این منظور بایستی با ورود به سامانه ابتدا احراز هویت انجام گردد. سپس با ثبت شناسه ی یکتای چک و ورود اطلاعات، انتقال چک اولیه ثبت و تایید گردد.
۲۸- آشنایی با نحوه وصول
آخرین ذینفع چک به عنوان مالک نهایی آن شناخته می شود. این فرد می تواند در تاریخ سررسید چک با مراجعه به شعب هر یک از بانک های کشور برای وصول مبلغ چک خود اقدام نماید. بانک موظف است پس از اخد استعلام های مربوطه از سامانه ی صیاد، مالکیت ذینفع چک را احراز کرده و مبلغ چک را به حساب او واریز نماید.
نکته ی قابل توجهی که در قانون جدید چک به آن اشاره شده است, در صورت کسری حساب فرد صادرکننده ی چک خواهان می توان مبلغ باقی مانده را از محل سایر حساب هایی که فرد صادرکننده داراست مطالبه نماید, این حساب ها توسط بانک مربوطه از سامانه ی بانک مرکزی استعلام شده و در اختیار خواهان قرار می گیرد.
در این راستا و بر اساس قانون جدید چک تمامی حساب های بانکی فرد صادرکننده ی چک در تمامی شعب بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری کشور به میزان مبلغ کسری چک پس از گذشت 24 ساعت از ثبت برگشت چک مسدود می گردد.
۲۹- آشنایی با نحوه برگشت زدن
برگشت زدن چک صیادی در سامانه ی یکپارچه ی بانک مرکزی به ثبت می رسد و با صدور گواهی عدم پرداخت به همراه کد رهگیری مربوطه تشریفات قانونی آن اعمال می گردد. در گواهی عدم پرداخت چک بانک موظف است هویت و نشانی فرد صادرکننده ی چک را قید کرده و همراه با مهر بانک و تایید مطابقت امضای چک به مشتری تحویل دهد.
قانون جدید چک دلایل زیر را برای برگشت زدن چک صیادی در نظر گرفته است:
- اگر موجودی حساب فرد صادرکننده برای وصول چک کافی نبود. می توان از محل سایر حساب های بانکی فرد برای تأمین وجه چک اقدام نمود. در صورتی که در سایر حساب های بانکی فرد مبلغ کافی برای وصول چک وجود نداشت. می توان برای برگشت چک صیادی اقدام کرد.
- وجود اختلاف در برگه ی چک .
- صدور دستور عدم پرداخت وجه چک توسط صادر کننده یا ذینفع قانونی آن در چارچوب قانونی .
- عدم انطباق امضای چک با نمونه امضای مشتری .
- قلم خوردگی در متن چک یا عدم ظهرنویسی درست چک.
- انسداد حساب جاری به موجب قانون و یا دستور مشتری .
- عدم انطباق مندرجات چک با مندرجات درج شده در سامانه ی صیاد.
۳۰ -نحوه ی تقاضای صدور اجرائیه از دادگاه
دارنده ی چک برگشتی با ارائه ی گواهی عدم پرداخت به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می تواند درخواست صدور اجرائیه را از دادگاه صالح تقاضا نماید.
دادگاه با بررسی مندرجات چک و احراز سه شرط مهم زیر برای صدور اجرائیه اقدام خواهد نمود.
- وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نباشد.
- در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهد ارائه شده است.
- گواهی عدم پرداخت به دلیل موضوع ماده 14 صادر نشده باشد.
صادرکننده ی چک 10 روز پس از تاریخ ابلاغ اجرائیه فرصت دارد برای پرداخت بدهی خود اقدام نماید. همچنین با موافقت ذینفع می تواند مالی را برای پرداخت بدهی خود معرفی کند. در غیر این صورت مطابق قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی اقدام خواهد شد.
۳۱- انجام مشاوره حقوقی چک و سفته با وکیل
با روی کار آمدن چک های صیادی از تعدد چک های برگشتی کاسته شد. و صدور چک با قوانین و قداعد خاصی همراه گردید. با این حال هنوز مشکلات و اختلافات حقوقی زیادی در این عرصه به چشم می خورد . از طرفی با توجه به روی کار امدن قوانین جدید بالتبع قوانین پیچیده تر و سخت تری برای آن لحاظ شده است.
حضور یک وکیل حرفه ای و باتجربه می تواند در روند چنین پرونده هایی کارگشا بوده و در حصول نتیجه ی بهتر مؤثر باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره حقوقی در این زمینه. می توانید با پوریا نادری وکیل پایه یک دادگستری در ارتباط باشید
۳۲- آیا می توانم نسبت به الزام ثبت در سامانه صیاد اقدام کنم ؟
اگر صادرکننده بدون ثبت آن در سامانه صیاد، چک را تنظیم و به دارنده تحویل داده است، دارنده نمی‌تواند دعوای الزام صادرکننده به ثبت چک در سامانه صیاد را اقامه کند؛ زیرا اولاً، مستفاد از تبصره اصلاحی ماده 21 مکرر (29/1/1400) قانون صدور چک، ثبت در سامانه صیاد از شرایط صدور چک است و لذا اگر در زمان صدور چک، در این سامانه ثبت نشده باشد، چک یادشده از شمول قانون صدور چک خارج است. ثانیاً، برابر تبصره اصلاحی یادشده، قید عبارت «صدور و پشت‌نویسی چک بدون درج در سامانه صیاد فاقد اعتبار است» در متن چک الزامی است و دارنده‌ای که به رغم قید این عبارت در چک و بدون رعایت این ترتیبات چک را پذیرفته است، عملاً خود را از مزایای قانونی محروم کرده است و لذا دعوای وی دایر بر الزام صادرکننده به ثبت چک در سامانه صیاد مسموع نیست.
۳۳- در صورت مفقودی چه اقدامماتی انجام دهیم ؟
اعلام مفقودی و اخذ دستور عدم پرداخت چک موضوع ماده 14 قانون صدور چک مصوب 1355 با اصلاحات و الحاقات بعدی به تنهایی مانع استیفای حقوق دارنده چک نیست؛ مگر آن‌که وفق مقررات قانون تجارت چک ابطال شده باشد و یا آن‌که در دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوای مطالبه چک اثبات شود که دارنده به رغم اطلاع از مفقودی بودن چک فرض سؤال نسبت به (قبول) پذیرش آن و مطالبه وجه اقدام کرده است
۳۴- اگر تاریخ چک مقدم بر تاریخ دریافت دسته چک باشد ؟
اگر تاریخی مقدم بر تاریخ دریافت دسته چک از بانک را بر روی چک درج کرده است؛ اولاً، با توجه به ملاک ماده 248 قانون تجارت مصوب 1311، تاریخ مندرج در چک فاقد اعتبار است. ثانیاً، هرچند مقنن در ماده 311 این قانون، درج تاریخ در چک را ضروری می‌داند؛ اما برخلاف برات، ضمانت اجرایی برای آن مقرر نداشته است؛ بر این اساس، از این جهت که در فرض سؤال تاریخ غیر معتبری در چک قید شده است، آن را از شمول اسناد تجاری خارج نمی‌کند . بنابراین تاریخ واقعی صدور چک باید تعیین شود که امری قضایی است و احراز آن با مقام قضایی رسیدگی‌کننده است. اما هرگاه قرینه‌ای برای احراز این تاریخ وجود نداشته باشد، تاریخ مطالبه چک مبدأ محاسبه خسارت تأخیر تأدیه است؛ زیرا، با توجه به اصل عدم و اینکه این تاریخ، تعهد کمتری بر متعهد یا متعهدان تحمیل می‌کند، فرض آن است که چک در تاریخ اخذ گواهی صادرشده است .
ما در این مقاله ضمن معرفی ، چک صیادی و تفاوت آن با چک قدیمی نحوه ثبت،دریافت، انتقال و استعلام چک صیاد را بایکدیگر مرور کردیم. همچنین با روش برگشت زدن چک و رفع سوءاثر از چک برگشتی آشنا شده و فهمیدیم چگونه می‌توان از چک برگشتی استعلام گرفت و بهترین اقدام در زمان مفقود و سرقت شدن چک چیست.
سوالات زیادی در مورد نحوه ضمانت با چک صیاد یا ویرایش اطلاعات پس از ثبت در سامانه و… به وجود می آید .
